تعیین خواص فیزیکی و مکانیکی میوه پرتقال در دو رقم متداول منطقه شمال

اطلاع از خواص فیزیکی و مکانیکی میوه ها در طراحی سیستم های جابجایی، بسته بندی، انبارداری و حمل ونقل اهمیت دارد زیرا با بهینه سازی این ماشین ها، بر مبنای اطلاعات مذکور، می توان آسیب مکانیکی را در محصول بطور قابل ملاحظه ای کاهش داد. یکی از محصولات باغی که به میزان قابل ملاحظه ای در کشور تولید و فرآوری می شود اما اطلاعات زیادی از ویژگی های فیزیکی آن وجود ندارد پرتقال است. در این تحقیق، خواص فیزیکی میوه کامل شامل ابعاد، جرم، حجم، چگالی واقعی، چگالی توده، قطر متوسط هندسی، ضریب کرویت، سطح رویه میوه و ضخامت پوست و خواص مکانیکی مغز و پوست میوه پرتقال در دو رقم متداول (واشنگتن ناول و سیاه ورزی) شامل ضریب کشسانی، انرژی گسیختگی، نیروی بیشینه و چغرمگی در تیمارهای مختلف از طریق آزمون فشاری در سه سطح جرمی، سه سرعت بارگذاری (mm/min 300 و180،60) و دو جهت بارگذاری (به منظور بررسی ویژگی ناهمسانگردی)، در پنج تکرار تعیین شدند. همچنین با کمک روش آماری اثر اندازه و رقم بر روی خواص فیزیکی و اثر اندازه، سرعت و جهت بارگذاری بر روی خواص مکانیکی مغز میوه و اثر نوع رقم بر روی خواص مکانیکی پوست بررسی شد. نتایج نشان داد که اثر نوع رقم بر طول، ضخامت پوست و قطر میانگین هندسی در سطح احتمال 5% معنی دار بوده و بر پارامترهای دیگر اثر معنی داری نداشت. همچنین اثر اندازه بر ضخامت پوست در سطح احتمال 5% و بر پارامترهای دیگر در سطح احتمال 1 % معنی دار بود. نتایج نشان داد که میوه های بزرگ تر دارای بیشترین مقدار طول، قطر، قطر متوسط هندسی، سطح رویه و همچنین پوست کلفت تر هستند. رقم واشنگتن ناول نسبت به رقم سیاه ورزی به طور معنی داری طول، ضخامت پوست و قطر میانگین هندسی بیشتری داشت. نتایج حاصل از بررسی خواص مکانیکی نیز نشان داد که در هر دو رقم با افزایش سرعت بارگذاری، میزان نیرو و انرژی گسیختگی و چغرمگی افزایش می یابند. اثر متقابل اندازه و سرعت بارگذاری بر روی نیروی بیشینه، انرژی گسیختگی و چغرمگی در رقم سیاه ورزی از نظر آماری معنی دار بوده ولی در رقم واشنگتن ناول بر هیچ یک از خواص مکانیکی معنی دار نشد. همچنین اثر متقابل اندازه و جهت بارگذاری بر روی انرژی گسیختگی و چغرمگی در هر دو رقم و بر روی ضریب کشسانی در رقم سیاه ورزی از نظر آماری معنی دار بود. مطابق نتایج، در هر دو رقم مقادیر ضریب کشسانی، انرژی گسیختگی و چغرمگی در جهت عمودی بیشتر از جهت افقی بودند. بیشترین مقدار ضریب کشسانی در رقم سیاه ورزی در اندازه متوسط، جهت بارگذاری عمودی و سرعت بارگذاری 300 میلی متر بر دقیقه (mpa 565/0)، بیشترین مقدار انرژی گسیختگی در رقم واشنگتن ناول در اندازه متوسط، جهت بارگذاری عمودی و سرعت بارگذاری 300 میلی متر بر دقیقه (mj 9/1445)، بیشترین میزان چغرمگی در رقم سیاه ورزی در اندازه متوسط و بزرگ، جهت بار گذاری عمودی و سرعت بارگذاری 300 میلی متر بر دقیقه (mj/mm3 01/0) و بالاخره بیشترین نیروی گسیختگی در رقم سیاه ورزی در اندازه بزرگ، جهت بارگذاری عمودی و سرعت 300 میلی متر بر دقیقه ( n30/96) بدست آمد.